Obszar doliny rzeki Wel - powierzchnia 3665 ha - obejmuje wschodnią i południowo-wschodnią część gminy Nowe Miasto z ciekawymi formami morfologicznymi stanowiącymi "korytarz ekologiczny" pomiędzy Górznieńsko-Lidzbarskim Parkiem Krajobrazowym, lasami okolic Iławy i Brodnickim Parkiem Krajobrazowym.

Welski Park Krajobrazowy, którego powierzchnia wynosi ponad 24 tys. ha, swoją nazwę wziął właśnie od przepływającej przez jego obszar rzeki Wel. Jest to największy lewobrzeżny dopływ Drwęcy (długość: 118 km ). Wel jest rzeką pojezierną . Przepływa przez 10 jezior, do których należą: Dąbrowa Mała, Dąbrowa Wielka, Pancer (1,1 ha, 163 m npm), Rumian (305,8 ha ,151,9 m npm.), Zarybinek (73,8 ha, 151,5 m npm.), Tarczyńskie (163,8 ha, 142,6 m npm.), Grądy (112,7 ha), Zakrocz (15,1 ha), Lidzbarskie (121,8 ha) i Tylickie (80 ha, 98 m npm). Jeziora te spełniają funkcję retencyjną przez co Wel odznacza się wyrównanym przepływem w ciągu roku.

Piekiełko nad Welem (proponowany rezerwat przyrody)

Jest to przełomowy odcinek rzeki Wel o długości 2 km, w pobliżu siedziby byłego leśnictwa Straszewo. Rzeka tu ma charakter szumiącego potoku górskiego , cechuje się znacznym spadkiem, nieco krętym biegiem i kamienistym dnem. Na kamieniach występuje krasnorost Hildenbrandtia rivularis - wskaźnik czystych wód. Strome zbocza nad Welem porośnięte są niemal 100 letnim lasem grądowym z dominacją graba pospolitego, w niektórych miejscach mającym charakter naturalnego lasu klonowo lipowego , w innych zboczowego grądu, częściowo zdegradowanego wprowadzeniem sosny. Na wysokich zboczach występują liczne źródła i wysięki oraz aktywne osuwiska.

Z rzeką związany jest pluszcz niewielki ptak bytujący przeważnie w pobliżu potoków górskich. Można też zaobserwować zimorodka.Na terenie projektowanego rezerwatu występuje kilkanaście gatunków roślin chronionych, w tym objęte ochroną częściową, m.in. kopytnik pospolity, marzanka wonna, konwalia majowa, kruszyna pospolita oraz ochroną ścisłą: pluskwica europejska, wawrzynek wilczełyko, kruszczyk szerokolistny, bluszcz pospolity, gnieźnik leśny.

Rzeka Wel jest wyjątkowo atrakcyjnym, chociaż na niektórych odcinkach dość trudnym szlakiem kajakowym. O atrakcyjności rzeki decyduje jej naturalny, nie zmieniony od wieków charakter. Długość szlaku kajakowego: 95 km (jez. Dąbrowa Wielka - rzeka Drwęca). Na 80,4 km swego biegu (101,7 m.npm.) od źródeł Wel dzieli się - lewa odnoga zwanym Bałwanką, po przepłynięciu przez jezioro Tylickie (Fabryczne lub Przebocz)) po ok. 1,1 km rzeczka łączy się z prawym, silnie meandrującym, odgałęzieniem rzeki Wel w jedno koryto . Rzeka posiada szereg odcinków przełomowych, przybiera charakter górski (spadek ponad 0,4 %). Prędkość prądu 0,2 m/s (Trzcin-Kuligi) do 0,3 m/s (Kuligi- Zajączkowo Lubawskie).
Wypływ w północno-wschodniej części jeziora wyprowadza szlak z gminy Nowe Miasto Lubawskie. , które płynie przez teren sąsiedniej gminy Grodziczno.

Po minięciu wsi Kuligi, poniżej wsi Jakubkowo (6 km przed ujściem do Drwęcy), Wel wpływa na teren gminy Nowe Miasto Lubawskie. Wel dopływa do Bratiana, gdzie wpada do Drwęcy.